De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. Op vrijdag 2 oktober wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag de opinie van Seren Güven, die reeds eerder dit jaar is verschenen op The Accountables en positief is opgevallen. Seren studeert in de Master of Science in Accountancy aan Nyenrode. Ze werkt bij EY.

Jij bent best goed voor een …

Onze minister-president Mark Rutte noemt discriminatie in Nederland een “systemisch probleem”¹. Deze uitspraak geeft mij aanleiding om discriminatie binnen de accountancybranche aan te kaarten. De branche heeft veel grote stappen gemaakt in de goede richting, maar we zijn er nog niet. Inmiddels heb ik in vier jaar tijd bij drie totaal verschillende accountantsorganisaties gewerkt. Dit geeft mij de ruimte om deze opinie niet direct te koppelen aan één organisatie of persoon. Als Turkse Nederlander, geboren en getogen in Nederland, wil ik mijn ervaringen over dit onderwerp graag vanuit een constructief oogpunt delen. Disclaimer: ik tackel niet het grotere probleem in onze maatschappij, maar wil hiermee bijdragen aan een praktisch bewustzijn binnen de accountancybranche.

Op de middelbare school raakte ik geïnspireerd en was ik al zeker van mijn zaak: ik ga registeraccountant worden. In de tijd dat ik op zoek was naar een baan, was de arbeidsmarkt ruim. Ik kreeg maandenlang keer op keer een onpersoonlijke afwijzing. Ik kreeg te horen dat ik niet binnen teams of organisaties paste, zonder dat een gesprek met mij werd aangegaan. Mijn droom om accountant te worden viel bijna in duigen. Tot op de dag van vandaag wil ik niet geloven dat dit te wijten was aan mijn achtergrond. Mijn vriendenkring bleef vragen waarom kandidaten met een soortgelijk profiel en minder ‘exotische’ achternaam wel de banen voor het oprapen hadden. Waarom bleef dit voor mij lastig? Ik verloor geen moed en ik bleef geloven dat de aanhouder wint.

Al drie keer heb ik bewezen dat de kansen wel voor het grijpen zijn of in ieder geval gecreëerd kunnen worden, als je maar op de juiste plekken zoekt. Drie werkgevers hebben in mij, en daarmee dus de persoon die ik ben, geloofd en doen dat nog steeds. Ik heb echter wel situaties meegemaakt waarbij mijn achtergrond een rol speelde. Ik neem u mee in het verloop van twee goedbedoelde uitspraken om duidelijk te maken welke gevoelens daarmee gepaard gingen.

“Binnen onze organisatie is het belangrijk dat wij de maatschappij vertegenwoordigen.”

Een (informeel) diversiteitsbeleid is met goede intenties geadopteerd binnen grote en kleine organisaties, maar gaat dit niet het doel voorbij? Als accountants houden we van keiharde cijfers en normen en ook ik maak me hier soms schuldig aan. In hoeverre wordt discriminatie door het monitoren van deze cijfers het hoofd geboden? Een diversiteitsbeleid selecteert kandidaten op basis van hun culturele achtergrond en niet hun kwaliteiten als accountant. Een gedachte die mij wellicht meer kwetst als hardwerkende professional, is dat ik een baan aangeboden krijg om de diversiteitscijfers op te krikken. Ik wil kansen grijpen die mij toekomen op basis van mijn kwaliteiten als auditor of als persoon, ongeacht mijn achtergrond. Begrijp mij niet verkeerd: ik kan uiteraard alleen mijn lof uitspreken voor firma’s die diversiteit aanmoedigen! Ik wil duidelijk maken dat het voor mij persoonlijk meer is dan een kengetal. De mate waarin de maatschappij wordt vertegenwoordigd is niet uit te drukken in een verhoudingsgetal. Kunnen wij deze kengetallen loslaten alsjeblieft?

”Trots op hoe jij het doet en de stress onder controle houdt! Je draagt vast ook de zorgen thuis.” 

De accountancybranche staat bekend om zijn hoge werkdruk, maar ik kon de aard van het persoonlijke compliment lastig plaatsen. Als ongehuwde vrouw van begin twintig heb ik uiteraard zoals iedereen verantwoordelijkheden in mijn privéleven, maar ik denk niet dat het buitengewoon anders is dan dat van mijn leeftijdsgenoten. Ik bedank vriendelijk voor het compliment en vraag of het verder toegelicht kan worden. Er wordt verwacht dat ik veel zorg draag thuis, omdat andere vrouwen met een soortgelijke culturele achtergrond dat ook zouden doen. Ik zou dit goed kunnen combineren en alle ballen hoog kunnen houden met mijn werk als assistent accountant. Deze verwachting wil ik noch bevestigen, noch ontkrachten, maar ik was wel verrast dat deze aanname werd gemaakt zonder een directe persoonlijke kapstok voor deze uitspraak.

Wetenschappelijk is bewezen dat diversiteit effectieve oplossingen aanwakkert². Naast dat ik een Turkse achtergrond heb, ben ik ook een vrouw in deze mannenbranche. Daarnaast heb ik ervaring bij verschillende klanten, teams en organisaties. Ik kan een andere kijk hebben op de werkzaamheden binnen de accountantscontrole. Hierdoor heb ik een andere kijk op controlerisico’s en bijbehorende controlewerkzaamheden. Ik zie de meerwaarde van een uitvoerige discussie om tot de meest efficiënte en effectieve controleaanpak te komen. Tijdens deze discussies merk ik dat er kwalitatief goede discussies worden gevoerd en dat er weloverwogen beslissingen worden gemaakt. Het helpt het team om een stapje terug te nemen en het grotere plaatje van de jaarrekeningcontrole te zien.

Discriminatie komt niet voort uit kwade bedoelingen, maar uit onwetendheid. Ik nodig u uit om het gesprek aan te gaan om eventuele vooroordelen recht te trekken. Daarnaast wil ik vragen om de meerwaarde van diversiteit in te zien. Diversiteit is een kracht, geen zwakte. Binnen onze branche moet het oké zijn om anders te zijn en moet ruimte geboden worden om een kwalitatief goede discussie te voeren. Geef deze teamleden ook een plaats en een stem binnen de teams. Op deze manier, en alleen zo, worden de juiste overwegingen gemaakt vanuit diverse invalshoeken. Met deze opinie wil ik bewustzijn creëren voor het probleem. Ik begrijp dat dit geen handreiking is om het probleem ook meteen op te lossen, maar ik hoop dat dit de dialoog erover losmaakt. We leven immers in een tijd waarin alle kandidaten minstens een sollicitatiegesprek verdienen om hun kwaliteiten onder woorden te brengen.

[1] Rutte: ‘Ook Nederland heeft een systemisch probleem met racisme’, geraadpleegd via het FD (bron:

https://fd.nl/economie-politiek/1346605/premier-rutte-ook-nederland-heeft-een-systemisch-probleem-met-racisme).

[2] “For decision-making teams, studies of how affect influences negotiations are of particular interest. In these problem solving situations, where flexible and creative thinking can lead to more effective resolutions than compromise can, positive affect is likely to be particularly beneficial for improving performance” (Jackson, May, Whitney, & Guzzo, 1995).

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.