“Ik denk niet dat de accountant het volledige vertrouwen ooit terugwint.”

Voor Renier Vree was een financiële functie bij een technisch bedrijf ideaal. Hij ging dan ook na zijn studie economie aan de Erasmus Universiteit bij Philips aan de slag. Hij had zich één ding voorgenomen: “Ik word geen Register Accountant. Ik wilde vooruit, strategieën bedenken en plannen maken”. Philips vond eigenlijk dat economen wel RA moesten worden, maar is later ook de combinatie met de RC opleiding gaan aanbieden, alleen waren ze daar zelf tijdens het sollicitatiegesprek niet van op de hoogte. “Ik kwam met een folder aan op het sollicitatiegesprek waar dat in stond. Ze hebben me daar later nog een kopietje van gevraagd. Grote bedrijven weten links soms niet waar ze rechts eigenlijk mee bezig zijn”.

Let’s make things better

Bij Philips kwam hij terecht bij de financiële administratie van een nieuwe innovatieve fabriek die zich bezig hield met de eerste LCD televisies. Na een zware reorganisatie werd hij de baas van zijn collega’s en ging daarna naar de afdeling Product Strategy & Planning, die zich bezighield met het doorrekenen van business modellen onder meer over de overgang naar breedbeeldtelevisie. “Volgens mij was dat veel te duur… Uiteindelijk heb ik deels gelijk gehad, want hoewel de breedbeeldtelevisies er kwamen er is nooit echt geld mee verdiend”.

Hij kreeg daarna de kans om naar Amerika te gaan, om grip op de Amerikaanse televisieactiviteiten te krijgen. “Na een paar jaar concludeerde ik dat de TV Business geen toekomst had in Amerika. Ik heb toen een plan geschreven om de business te verkopen. Dat plan werd niet goed ontvangen, omdat men geen marktaandeel wilde opgeven. Het is soms moeilijk om anderen van jouw afwijkende standpunt te overtuigen”.

Hij werkte inmiddels 10 jaar bij Philips en had in die tijd 10 fabrieken gesloten. Hij wilde een baan waarbij hij groei mee zou maken. Hij kon financieel directeur worden van Lighting in Zuid-Oost Azië. In zijn eerste week brak de Aziatische valutacrisis uit. “De mensen daar hadden nog nooit een daling in de marktvraag meegemaakt. Ik kwam van consumentenelektronica en had nog nooit groei meegemaakt; voor mij was het niet zo moeilijk om te bedenken wat er moest gebeuren”.

Na verschillende andere functies werd hij tenslotte CFO van Lighting wereldwijd. In totaal heeft hij 23 jaar bij Philips gewerkt. In 2010 vond hij het tijd om CFO van een volledig bedrijf te worden en is toen begonnen bij Arcadis.

Met de tablet op de bank

Hoe heeft Renier dit allemaal bereikt? “Ik heb vaak nee gezegd. Dat moet je ook vooral durven doen, anders wordt je een kant opgetrokken die je misschien niet wilt. Voor mij was wel duidelijk dat ik CFO wilde worden van een bedrijf, maar het pad er naartoe eigenlijk niet. Je moet voor jezelf weten wat je wilt en dat ook aangeven en met de juiste mensen spreken. Je moet ook gewoon geluk hebben en kansen durven grijpen”.

Voor zijn positie in Amerika moest zijn vrouw haar baan in Nederland opgeven. “Dat was toen best een moeilijke periode voor haar, aangezien ze in Amerika ook niet mocht werken. Ze is toen opnieuw gaan studeren en gaf daarna aan dat ze nog wel een keer naar een ander land wilde. Dat kon ik natuurlijk wel waarderen”. Nog steeds probeert hij de weekenden vrij te houden van reizen, al zit hij wel veel met zijn tablet op de bank.

“Houd je blikveld breed.”

Als tip aan de accountancystudent geeft Renier mee dat het belangrijk is je breed te ontwikkelen. “Zorg dat je bezig bent in de maatschappij. Word penningmeester van een voetbalclub of voorzitter bij de lokale padvinderij. Sta geankerd in de maatschappij waardoor je als mens meer compleet bent en daardoor ook als accountant beter functioneert. Omdat je in situaties terecht zult komen die je niet verwacht, leer je uit verschillende stijlen te kiezen. Ben daarnaast niet alleen bezig met snel carrière maken, maar houd je blikveld breed en accepteer kansen waar je ze niet zou verwachten”.

Er wordt te snel gewezen naar de accountant

Als CFO in meerdere posities heeft Renier altijd wel te maken gehad met accountants. Hij ervaart de samenwerking over het algemeen als prettig, omdat de partners de business proberen te begrijpen en hun mening geven over vraagstukken. “Af en toe zijn er wel pittige discussies geweest, maar we zijn er altijd uitgekomen”.

Renier is van mening dat te snel gewezen wordt naar de accountant. “De eerste verantwoordelijkheid ligt bij het bedrijf. Zij moeten in control zijn en de accountant checkt of dat zo is. Het ligt aan de vindbaarheid van een signaal of de accountant een probleem op had moeten merken. In mijn Philips-verleden zijn er wel eens dingen naar boven gekomen die ik eerder niet wist”.

“Vaak vraag ik aan de accountant “Wat vond je nou echt? Wat is je beeld van de relatie tussen de CEO en CFO van die bepaalde werkmaatschappij?” Dat soort informele signalen zijn erg belangrijk. De ontwikkeling van soft skills is daarbij essentieel. Het helpt je met het actief opsporen van signalen voordat problemen ontstaan. Als je openheid merkt in een bedrijf dan kun je als accountant heel anders acteren dan wanneer ze gesloten zijn. Je moet flexibiliteit in je stijl ontwikkelen; afhankelijk van een situatie moet je je gedrag aan weten te passen”.

“Vandaag maakt het ene kantoor een ‘affaire’ mee, morgen kan het een ander kantoor zijn.”

Op de vraag of het accountantsberoep vertrouwen heeft verloren, antwoordt Renier: “Het accountantsberoep was eigenlijk een beetje onaantastbaar. Vanwege de vele incidenten heeft het beroep aan reputatie en gezag ingeboet. Accountantskantoren waren geen normale bedrijven. Het waren mensen die ergens voor stonden, maar het vertrouwen is toch kwetsbaar gebleken”.

Zelf is Renier niet anders naar de accountant gaan kijken. “Bij de keuze voor een nieuwe accountant heeft reputatie ook geen grote rol gespeeld. Vandaag is het het ene kantoor dat een ‘affaire’ meemaakt, morgen kan het een ander kantoor zijn. Ik vraag me wel bewuster af of ik wel in control ben. De accountant is degene die mij daarin kan helpen.”

“Het is wel belangrijk dat er accountants zijn. Als puntje bij paaltje komt, kunnen ondernemingen zaken nog wel eens gunstiger presenteren ‘in het bedrijfsbelang’. Dan hebben we als samenleving toch een stok achter de deur nodig”.

Rooksignalen

Het instellen van Raden van Commissarissen bij Accountantskantoren vindt Renier een goede ontwikkeling. Daarnaast snapt hij dat de accountant als reactie op de kritische rapporten formeler en methodischer is geworden. “Als je jaren hard hebt gestudeerd en gewerkt en je wordt uit het register gezet dan heb je een groot probleem”. Wel denkt hij dat het belangrijk is te durven acteren op intuïtie. “Als er issues zijn, zijn er altijd vroege rooksignalen. Zeker de accountant is erg geneigd om te kijken naar de feiten. Durf wat dieper te graven als je denkt iets op het spoor te zijn”.

Afsluitend zegt Renier nog: “Ik denk niet dat de accountant het volledige vertrouwen nog ooit terug zal winnen. Na een schok herstelt een systeem nooit naar de oude situatie”. Als sector moeten we dus gaan zoeken naar een nieuw evenwicht. We moeten accepteren dat het niet meer wordt zoals het was en op een andere manier tegen zaken aan willen kijken. Het beroep moet veranderen en ruimte geven voor nieuwe ontwikkelingen. Als accountancystudent kun je daar al aan bijdragen. Verandering begint immers bij jezelf.