Wat verwacht Hans van Slooten, CFO Randstad Groep Nederland, van accountants? Accountables Bram van Neerven en Mike Broekhof gingen met hem in gesprek en noteerden zijn adviezen.

Hans van Slooten is CFO bij Randstad Groep Nederland. Het Nederlandse bedrijf, opgericht in 1960, is door de jaren heen gegroeid tot een bedrijf met meer dan 4.500 vestigingen wereldwijd en ongeveer 28.000 medewerkers. Het is daardoor de op één na grootste HR-dienstverlener ter wereld. Met recht een Nederlands bedrijf om trots op te zijn.

Niet geheel volgens planning kwam Hans zelf ook terecht in de stoel van de assistent-accountant. Hij was eigenlijk te laat met het inschrijven op een andere studie, maar wilde toch graag de economische kant op. Hij solliciteerde op een advertentie in de krant voor de functie assistent-accountant en was aangenomen voordat hij het zelf door had. Lachend zegt Hans dan ook; “De beroepskeuze was niet erg weloverwogen, dat zou ik mijn kinderen niet aanbevelen”.

Spijt van de keuze heeft hij echter niet gehad. “Het was leuk om in wisselende teams te werken, bij wisselende klanten. Je wordt al vroeg zelfstandig, kan je eigen weg gaan, je eigen werktijden indelen en natuurlijk sta je er financieel beter voor dan de gemiddelde student”.

Toch werd uiteindelijk het besluit genomen om uit de accountancy te stappen. Op zijn 28^e nam Hans plaats aan de andere kant van de tafel in dienst van zijn leukste klant: Randstad. Een bedrijf waar hij nu, 20 jaar later, nog steeds werkzaam is. Hoe kijkt hij nu aan tegen de accountancy met de ervaringen die hij gaandeweg heeft opgedaan?

Probeer vooral niet mee te denken
“Accountants die meedenken in de business daar geloof ik niet in. Een accountant moet vooral niet denken dat hij mij kan vertellen wat ik operationeel moet doen als hij hier maar drie weken per jaar komt.” Dat verwacht Hans dus ook niet van ons. Wel zou hij graag zien dat de accountant meer een benchmarking rol gaat vervullen. Een accountant kan wel zeggen: ‘Joh ik zie dat jouw proces op dit gebied niet zo goed gaat. Ik kan dit vergelijken met wat ik bij andere bedrijven heb gezien, kun je daar misschien iets mee?’, Ik als CFO kan die vergelijking niet gemakkelijk maken, dus dat zouden jullie als accountant meer kunnen uitdragen.”

Studeer accountancy als je accountant wilt worden
Hans van Slooten is zelf RA, maar vindt de opleiding tot accountant niet de meest logische voorbereiding (meer) om CFO te worden in een corporate omgeving. “Ik begon op mijn 18e als assistent accountant en had het erg naar mijn zin, maar langzaam besefte ik dat ik geen partner wilde worden. Ik wilde liever zelf ‘aan de knoppen zitten’ in plaats van dat ik er achteraf naar mocht kijken. Op mijn 28^e ben ik geswitcht naar Randstad. Als ik dat van tevoren had geweten, had ik waarschijnlijk economie en daarna de RC opleiding gedaan.”

Maak verschil tussen opleiding en professie
Hoe ziet hij de accountant in dienst van de maatschappij? “Een accountant in het openbaar beroep is ook accountant van de samenleving. In het begrip ‘registeraccountant’ loopt opleiding en het uitvoeren van een professie en een maatschappelijke rol door elkaar heen. Dat vind ik ingewikkeld, omdat iedere opgeleide accountant die in het register staat ingeschreven een verklaring zou kunnen tekenen, terwijl hij misschien wel helemaal niet (meer) in de openbare accountancypraktijk werkzaam is. Je zou kunnen overwegen voor je beroepsopleiding een andere titel te gebruiken dan voor het aftekenen van een jaarrekening. Zoals bij juristen: daar ben je meester, maar je mag niet meteen als advocaat optreden. Dat onderscheid helpt mensen te begrijpen wat jouw rol is en kan helpen om het vertrouwen te herstellen en verwarring te voorkomen.”

Up-or-out biedt kansen
We vroegen Hans wat hij vond van het huidige verdienmodel en de organisatiecultuur bij accountantsorganisaties. Hij geeft aan dat in de discussie over het up-or-outmodel die nu gaande is in de branche vooral het perspectief van de studenten mist. “Als je weet dat je geen carrière kunt maken zou je dan nog steeds voor de accountancy kiezen? Ik geloof in de groei van mensen, daarom zou ik het model niet aan banden leggen. In de accountancysector is het overigens nog gematigder dan bij de grote advocatenkantoren. Zij worstelen er niet mee dat mensen weggaan, maar zien hun mensen gewoon omvallen. Dat is ook weer geen gezonde situatie.”

Er is ook geen wet om benen te onderscheiden
Gaan de maatregelen uit het rapport ‘In het publiek belang’ helpen om het vertrouwen in accountants te herstellen? Sommige punten schieten hun doel voorbij, vindt Hans. “Natuurlijk worden er fouten gemaakt, maar ik vind het belangrijker om te kijken waar de oorzaak van de fout ligt dan dat we alsmaar nieuwe regelgeving gaan bedenken om dat te voorkomen. Je kunt het vergelijken met de medische wereld, waar nog steeds wel eens een verkeerd been wordt afgezet. Dan zeggen de artsen ook niet dat er extra wetgeving moet komen om benen te onderscheiden. Dat voorbeeld is misschien een beetje gechargeerd, maar toch… Er zijn wel checklists maar niet zo paniekerig en dwingend als het bij de accountants gaat. Dat verbaast mij.”

Door roulatie ga je niet beter functioneren
En de verplichte kantoorroulatie, wat vindt hij daarvan? “Ik vind het wel verfrissend dat een andere partij de controle doet, met een andere insteek op een andere manier. Maar wat mij tegenstaat is het verplichte karakter. Het kost erg veel geld. Voordat een nieuwe partij het niveau behaalt van de oude ben je een aantal jaar verder. Ik vind het heel raar dat het bedrijfsleven de kosten moet ophoesten als een beroepsgroep steken heeft laten vallen. Volgens mij is het misgegaan omdat de accountant op een aantal gebieden niet goed heeft gefunctioneerd. Door het rouleren zelf ga je niet beter functioneren.”

Wel accountants, geen politici in de RvC
Dat accountantskantoren hun bestuur professioneel op orde moete hebben vindt hij een goede stap: “Het oude model met 200 partners die het bedrijf aan moeten sturen, daar geloof ik niet in. Zorg ervoor dat je weet wie waarvoor verantwoordelijk is. Wat betreft de Raad van Commissarissen moet je goed kijken naar de rol die een commissaris heeft. De rol van een commissaris bij een accountantsorganisatie is bijvoorbeeld wat ‘enger’ dan bij een beursfonds. Het is daarom ook goed als accountants in raden van commissarissen zitten bij een ander kantoor.” Maar wat vindt hij dan van politici in de RvC? “Daar zie ik een risico in. Politici vinden per definitie ergens iets van. Een RvC lid moet neutraal naar zaken kijken en is er om beleid te toetsen, niet te ontwikkelen. Je moet daarom uitkijken dat je als RvC-lid niet op de stoel van het bestuur gaat zitten.”

Persoonlijke benadering
Afgelopen jaar kreeg Randstad zelf ook te maken met de kantoorroulatie. Voor het eerst sinds de oprichting werd er gekozen voor een nieuwe accountant. Bij het kiezen van een nieuw accountantskantoor werd vooral gekeken naar de persoonlijke benadering. “Hoe heeft het bedrijf zich voorbereid, hoe gaat iemand als gesprekspartner met je om? Dat iemand goed kan controleren is eigenlijk een aanname die je doet.” Heeft reputatie een rol gespeeld in zijn keuze? “Nee, als bij een kantoor een aantal mensen het schip in is gegaan, is het belangrijkste: wat leer je ervan? Het gaat me te ver om dan te zeggen dat een heel kantoor dan slecht bezig is.”

Neem minder winst en meer tijd
De werkdruk bij accountantskantoren is volgens Hans in het busy season enorm hoog. Het zou volgens hem goed zijn als accountants daar eens kritisch naar zouden kijken. “Accountants zouden misschien iets ruimere planningen kunnen hanteren en iets minder winst moeten willen maken. Ik denk dat er heel veel druk op zit en dat ze best een beetje uitloop tussen opdrachten in kunnen plannen. Je ziet vaak dat accountants van de ene naar de andere opdracht springen. Ieder uurtje wordt als heilig gezien. Wees wat coulanter in je planning.”

Geld moet niet je motivatie zijn
Moeten de partnerbeloningen blijven zoals ze zijn? “Ik weet niet exact wat het gemiddelde inkomen van een partner bij een groot kantoor is, maar ik heb wel het gevoel dat dat voor een groot deel afhankelijk is van de behaalde omzet of winst op de portefeuille van de betreffende partner. Per definitie zit daar dus een bepaald commercieel belang en dus ook afhankelijkheid bij. Dat kan strijdig zijn met de maatschappelijke en onafhankelijke rol van de accountant. Omdat te voorkomen of in ieder geval niet de schijn tegen te hebben, zouden accountants wat mij betreft veel meer met een vast salaris moeten werken. Dat voorkomt dat ze de focus alleen maar op een zo groot mogelijke omzet of winst op de portefeuille leggen. Geld moet bovendien nooit je intrinstieke motivatie zijn.”