“Ik ben mij ervan bewust dat ik als accountant dien te handelen in het algemeen belang. Ik oefen mijn beroep uit met een professioneel-kritische instelling. In de uitoefening van mijn beroep als accountant laat ik mij leiden door fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid. Ik houd mij aan de wetten en regelgeving die op mijn beroep van toepassing zijn. Mijn professionaliteit brengt met zich mee dat ik geen handelingen verricht waarvan ik weet of behoor te weten dat die het accountantsberoep in diskrediet kunnen brengen. Zo waarlijk helpe mij God almachtig/dat beloof/dat verklaar ik.”

Wat moet ik hier nou van vinden als studentaccountant? Ik voel dat ik als accountant in de basis vertrouwen moet wekken. Alleen… hebben wij accountants zo erg de schijn tegen dat we het moeten roepen, want anders wordt het niet geloofd.

Freaky Thursday
‘Freaky Thursday’ was de dag waarop drie vernietigende rapporten werden gepubliceerd: de Autoriteit Financiële Markten (AFM), de evaluatie van de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) en de Werkgroep ‘Toekomst Accountantsberoep’ kwamen allen met aanbevelingen. Het leek erop dat deze dag door alle drie de instanties samen in het leven is geroepen om een duidelijk statement af te geven, namelijk het herstellen van het accountantsberoep en het dienen van het maatschappelijk verkeer.

Kwaliteit van de accountancy verbeteren
Afgelopen 17 mei hebben de leden van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) gestemd vóór de invoering van de beroepseed. Was dit te verwachten, of is dit een geheel onverwachte maatregel? De boodschap vanuit de politiek was: ‘Maak zelf een plan om de kwaliteit van de accountancy te verbeteren, want anders doen wij het.’ Zo onverwachts was het dus eigenlijk niet. De vraag is alleen: wat voor waarde biedt deze beroepseed nu? Terwijl in het verleden zwaarwegende argumenten werden geformuleerd om hiervan af te zien:

• We hebben de VGBA waarin de fundamentele beginselen worden benoemd die ons dagelijks helpen bij het maken van keuzes.
• Het beroep kent al een tuchtrecht.

Kernmotieven van de beroepseed
In theorie moet een eed minimaal drie kernmotieven bevatten om te werken: gerechtigheid, geloofwaardigheid en cohesie. Gerechtigheid betekent dat de kenmerkende waarden van het beroep vóór het eigen belang gaan. Aan geloofwaardigheid wordt voldaan wanneer de accountant de inhoud van de fundamentele beginselen duidelijk begrijpt. De eed zorgt er dan voor dat deze levendig voor de geest wordt gehaald. En als laatste: door het uitspreken van de eed treedt de eed-aflegger toe tot de gemeenschap. Dit leidt tot cohesie binnen de groep.

De literatuur veronderstelt dat de beroepseed waarde toevoegt aan het beroep. Het bedrijfseconomisch onderzoek is alleen nog te beperkt om uit te gaan van een wetenschappelijk verband. Daarnaast wordt het lastig om dit verband in de toekomst meetbaar te maken.

Nalevingstoezicht
De invoering van de beroepseed leidt logischerwijs ook tot het nalevingstoezicht hiervan. Maar aangezien het beroep al een tuchtrecht kent, vinden tegenstanders de beroepseed niet functioneel. Ik denk juist dat deze ervaren kan worden als een verlengstuk van het beroep, omdat een beroepseed eigenlijk de VGBA vertaalt en het afleggen hiervan de toepassing van de VGBA bekrachtigt.

De beroepseed in de praktijk
Al met al kunnen we concluderen: er is nog onvoldoende bewijs dat de beroepseed écht werkt, dit zal in de praktijk moeten blijken. In eerste instantie lijkt de eed waarde te bieden aan het beroep, aangezien deze voldoet aan de drie kernmotieven. Hopelijk leidt de invoering tot het gewenste aanzien en herstel van ons prachtige beroep. Laten we in ieder geval de terechte verwachtingen van het maatschappelijk verkeer niet beschamen. En geen grotere verwachtingen wekken dan op basis van het onderzoek gerechtvaardigd is. Alleen dan heeft de laatste joker een fundamentele waarde.

Mourad Kasrioui BSc is accountancystudent en Senior Assistent Accountant bij Flynth.